မြန်မာပြည်မှာ ရုံးခန်းဖွင့်ပြီး စီးပွားရေးလုပ်ခဲ့ဖူးတဲ့ အမေရိကန် သမ္မတ တယောက် အကြောင်း

သူကတော့ အ​မေရိကန်​ပြည်​​ထောင်​စု၏ (၃၁)​ယောက် ​​မြောက်​ သမ္မတကြီး Herbert C. Hoover ဖြစ်​ပါသည်​။

Herbert C. Hoover ကို ၁၈၇၄ -ခုနှစ်​ သြဂုတ်​လ ၁၀ ရက်​​နေ့တွင်​ ​မွေးဖွားခဲ့ပါတယ်​။ ငယ်​စဉ်​ကပင်​ မိဘများ ကွယ်​လွန်​သွား​သော​ကြောင့် ​ဆွေမျိုးများနှင့် ကြီးပြင်းခဲ့ရသူလဲဖြစ်ပါ​တယ်။

အစ်​ကိုကြီးတစ်​​ယောက်​နှင့် ညီမငယ်​တစ်​​ယောက်​ ရှိသည်​။ သူဟာ မြန်မာနိုင်ငံ၊ မန္တလေးမြို့ မှာ သတ္တုတူးဖော်ရေး ရုံးခန်းခွဲဖွင့်ပြီး စီးပွားရေးလာရောက်လုပ်ကိုင်ခဲ့တာပါ။

​ဆန်​ဖရန်​စစ္စကို (San Francisco)မြို့ ​တောင်​ဘက်​မိုင်​ ၃၀ ခန့်အကွာရှိ Stand ford University စတင်​ ဖွင့်လှစ်​စဉ်​ ပထမဆုံး ​ကျောင်းသားအဖြစ်​ တက်​​ရောက်​ခဲ့ပြီး ဘူမိ​ဗေဒနှင့် အင်​ဂျင်​နီယာ ဘာသာရပ်များ​ဖြင့် ၁၈၉၅- ခုနှစ်​တွင်​ ဘွဲ့ရရှိခဲ့ပါတယ်​။

သူနှင့် Stand ford University ​ကျောင်း​နေဘက် ​ဖြစ်တဲ့ Lau Henry ဆိုသူ အမျိုးသမီး နှင့် ၁၈၉၉ -ခုနှစ်​တွင်​ လက်​ထပ်​ခဲ့ပါတယ်။

တရုတ်၊ သြစ​တေးလျ စ​သော နိုင်​ငံ အသီးသီးတွင်​ တာဝန်​ထမ်း​ဆောင်​ခဲ့ပြီး တရုတ်တွင် ရှိနေစဉ် တရုတ်​ရာဇဝင်​မှ ​ဖော်​ပြထား​သော ယ​နေ့ မြန်​မာနိုင်​ငံ၊ နမ္မတူမြို့အနီးရှိ ​ဘော်​တွင်း​(​ငွေတွင်း​) အ​ကြောင်းကို သိရှိလာခဲ့သည်​ဟု ဆိုပါတယ်​။

၁၉၀၈-ခုနှစ်​​ အင်္ဂလိပ်​တို့ အုပ်​ချုပ်စဉ်အခါက မြန်​မာနိုင်​ငံ ရန်​ကုန်​မှ တစ်​ဆင့် မန္တ​လေးသို့ လည်း​ကောင်း၊ မန္တ​လေးမှ နမ္မတူမြို့ သို့ လည်း​ကောင်း၊ မြင်း များဖြင့် သွား​ရောက်​ခဲ့ပြီး ​မန္တ​လေးတွင်​ ရုံးဖွင်​ခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။ ​

ဘော်​တွင်းတွင်​ ​ရှေးယခင်​က တရုတ်​တို့ စွန့်ပစ်​ထားခဲ့​သော ​ဘော်​တွင်း​ဟောင်းများကို မြင်​​တွေ့ခဲ့ရသည်​ ဆိုပါတယ်​။

တရုတ်​တို့ အဆိုပါ ​ဘော်​တွင်းများအား စွန့်ပစ်​သွားရခြင်း အ​ကြောင်းမှာ ပန်း​သေး တရုတ်​တို့ ဆူပူပုန်​ကန်​ခြင်း၊ သတ္တုတူး​ဖော်​​ရေးနှင့် သန့်စင်​မှုနည်းပညာ ချို့တဲ့ခြင်းတို့​ကြောင့် ဟုဆိုနိုင်ပါတယ်။

သို့ရာတွင်​ Stand ford University မှ ဘူမိ​ဗေဒနှင့် အင်​ဂျင်​နီယာဘာသာရပ်​ဖြင့် ​ကျောင်းဆင်းခဲ့​သော Herbert C. Hoover အတွက်​ မှာကား စီးပွားဖြစ်​ လုပ်​ကိုင်​ ​ဆောင်​ရွက်​ရန်​အတွက်​ အခွင့်​ကောင်း၊ အ​ခြေအ​နေ​ကောင်းများပင်​ ဖြစ်​သည်​။

သူပထမဆုံး ရင်​ဆိုင်​ရ​သော ပြဿနာမှာ သတ္တုတွင်း​ဟောင်း များထဲတွင်​ သား​ပေါက်​​နေ​သော ကျားမိသားစုများကို ရှင်းလင်း​ရေး ဖြစ်​ပါတယ်။

သူဟာ​ သတ္တုတွင်း​ဟောင်း အဆာက်အဦးကို သစ်​ပင်​​ပေါ်တွင်​ လင့်​စင်​ထိုးပြီး ရက်​အနည်းငယ်​ကြာ ​စောင့်​နေခဲ့ရပါတယ်။

တစ်​​နေ့ ကျားထွက်​လာ​သောအခါ ရိုင်​ဖယ်​​​ဖြင့် သုတ်သင်​ခဲ့ပြီး သတ္တုတွင်း​ဟောင်းများအား ​ခေတ်​မီ​စေရန်​ စနစ်​တကျ ပြုပြင်​ခဲ့ရာ အရှုံး​ပေါ်​နေ​သော လုပ်​ငန်းမှသည်​ ကမ္ဘာ့အကြီးဆုံး ​ငွေတွင်းကြီး ဖြစ်​လာခဲ့ပါတယ်​။

Hoover သည်​လည်း သန်းကြွယ်​သူ​ဌေး ဖြစ်​လာခဲ့ပါတယ်​။ မြန်​မာပြည်​တွင်​ သာမက ကမ္ဘာ​မှာပါ ကျော်​ကြားသူတစ်​ဦး ဖြစ်​လာသည်​။ မန္တ​လေးတွင်​ ​နေထိုင်​စဉ်​ Herbert C. Hoover အား ​ဒေသ​နေ မြန်​မာများက “ဦး​ကျော်​ကြီး” ဟု ​ခေါ်ခဲ့သည်​ဟု သိရပါတယ်။

Herbert C. Hoover သည်​ ​နေရာမျိုးစုံ၊ ဘဝမျိုးစုံ ကြုံ​တွေ့ခဲ့ရပြီး Stand ford University မှ သင်​ယူခဲ့​သော ပညာ၊ မြန်​မာပြည်​တွင်​ ရှာ​ဖွေခဲ့​သော ဥစ္စာနှင့် လုပ်​ငန်း အသီးသီးမှ ရခဲ့​သော အ​တွေ့အကြုံတို့ကို အ​ခြေခံပြီး နိုင်​ငံ​ရေးနယ်​ပယ်​ထဲ ​ခြေစုံ ပစ်​ဝင်​ခဲ့ရာ ၁၉၂၉-၁၉၃၃ တွင်​ အ​မေရိကန် ​ပြည်​​ထောင်​စု၏ (၃၁) ​ယောက်​​မြောက်​ သမ္မတ ဖြစ်​လာခဲ့ပါတယ်။

သမ္မတ Hoover အုပ်​ချုပ်​စဉ်​ အ​မေရိကန်​ပြည်​​ထောင်​စုသည်​ ကြီးစွာ​သော အခက်​အခဲ ကြုံခဲ့ရပါတယ်​။

ယင်းအခက်​အခဲမှ လွန်​​မြောက်​ရန်​ Hoover သည်​ စီမံကိန်းများစွာ ချမှတ်​ လုပ်​​ဆောင်​ခဲ့ရာ ကမ္ဘာ့ အကြီးဆုံး ​ရေကာတာကြီးလည်း အပါ အဝင် ဖြစ်ပါတယ်။

အဆိုပါ ​ရေကာတာကြီးကို သမ္မတကြီး Hoover အား ဂုဏ်​ပြု​သောအားဖြင့် Hoover Dam ဟု ယ​နေ့တိုင်​ ​ခေါ်ဆို​နေကြဆဲ ဖြစ်​ပါတယ်။

သမ္မတ Hoover ဟာ စီးပွား​ရေး အခက်​အခဲမှ လွတ်​​မြောက်​​စေ​ရန်​နှင့် အစားအစာ မပြတ်​လပ်​​စေရန်​ အစားအစာများကို သိုမှီး ထိန်း ချုပ်​ ဖြန့်ချီ​ပေးခဲ့ရပါတယ်​။ ​

နောင်​အခါတွင်​ အစားအ​သောက်​များအား ထိန်းချုပ်​သိုမှီးသည်​ ဟူ​သော စကားကို Hoover လုပ်​သည်​ဟု ဗန်း​ စ ကားအဖြစ်​ ​ပြောလာကြတဲ့အထိ ဆောင်ရွက်ခဲ့တာပါ။

​နေစကြာဝဠာထဲရှိ ဂြိုဟ်​သိမ်​ဂြိုဟ်​မွှား (Asteroid) တစ်​ခုကိုလည်း ၎င်းအား ဂုဏ်​ပြု​သောအားဖြင့် Hoover ဆိုသည့် အမည်​ကို ​ပေးခဲ့ပါသေးတယ်။

သမ္မတ Hoover ဟာ​ တက္ကသိုလ်​​ပေါင်း များစွာမှ ဂုဏ်​ထူး​ဆောင်​ဘွဲ့​ပေါင်း ၇၅ ခုကို ရရှိခဲ့ပြီး ၁၉၆၄ ခုနှစ်​ ​အောက်​တိုဘာလ ၂၀ ရက်​​နေ့တွင်​ ကွယ်​လွန်​ခဲ့ပါတယ်။

မူရင်း‌ ရေးသားသူ – ဦးမြင့်​ဝေ (ကြို့ပင်​​ကောက်​)