ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုကို ရင်ဆိုင်ရန် သူတို့ရဲ့ ခန္ဓာကိုယ် ပုံစံတွေကို ပြောင်းလဲနေတဲ့ တိရစ္ဆာန်များ

ကမ္ဘာကြီးပူနွေးလာမှုဟာ ခန္ဓာကိုယ်တွင်း အပူချိန်ကို အမြဲထိန်းထားရတဲ့ သွေးနွေး သတ္တဝါ များအတွက် ကြီးမားသောစိန်ခေါ်မှုတစ်ခု ဖြစ်ပါတယ်။

အပူဒဏ်ခံစားခဲ့ရသူတိုင်းက ပြောပြနိုင်သလို ကျွန်တော်တို့အပူလွန်ကဲတဲ့အခါ ကျွန်တော်တို့ရ​ဲ့ ခန္ဓာကိုယ်ဟာ ပြင်းထန်စွာဖိစီးလာပါတယ်။

တိရိစ္ဆာန်တွေက ကမ္ဘာကြီးပူနွေးလာမှုကို နည်းမျိုးစုံဖြင့် ဖြေရှင်းကြပါတယ်။

အချို့က ဝန်ရိုးစွန်းတွေနဲ့ ပိုနီးတဲ့ ဒါမှမဟုတ် ​မြေပြင်ထက် ပိုမြင့်တဲ့ ပိုအေးသောနေရာများသို့ ရွှေ့ကြပါတယ်။

အချို့မှာ သားပေါက်ခြင်းနဲ့ ရွှေ့ပြောင်းနေထိုင်မှုကဲ့သို့ အရေးကြီးတဲ့ဘဝဖြစ်ရပ်တွေဟာ အချိန်ကိုက်ပြောင်းလဲစေတာကြောင့် သူတို့ဟာ အေးသောအချိန်များတွင် ဖြစ်ပေါ်ပါတယ်။

အခြားသူတွေဟာ သူတို့ရဲ့ခန္ဓာကိုယ်အရွယ်အစားကို ပိုမို လျင်မြန်စွာ အေးလာစေရန် ပြောင်းလဲကြပါတယ်။

ကျွန်တော်တို့ရဲ့ သုတေသနအသစ်ဟာ သူတို့ရဲ့နားရွက်များ၊ အမြီးများ၊ နှုတ်သီးများနဲ့ အခြားခန္ဓာကိုယ်အစိတ်အပိုင်းများရဲ့ အရွယ်အစားတွေကို ပြောင်းလဲခြင်းဖြင့် ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုကို ရင်ဆိုင်နိုင်တဲ့ တိရစ္ဆာန်မျိုးစိတ်တွေကို အခြားနည်းလမ်းဖြင့် ဆန်းစစ်ခဲ့ပါတယ်။

ထုတ်ဝေခဲ့တဲ့စာပေတွေကို ကျွန်တော်တို့ပြန်လည်သုံးသပ်ပြီး ရာသီဥတုပြောင်းလဲခြင်းနဲ့ ဆက်စပ်နေတဲ့ အပူချိန်များမြင့်တက်လာတာနှင့်အညီ အရွယ်အစားပိုတိုးလာတဲ့ တိရစ္ဆာန်တွေရဲ့ ဥပမာများကို တွေ့ရှိခဲ့ပါတယ်။

ဒီလိုလုပ်ရာမှာ ပုံသဏ္ဍာန်ပြောင်းတဲ့ အကောင်တွေ ဖြစ်နိုင်ချေများတဲ့ တိရစ္ဆာန်နမူနာများစွာကို ကျွန်တော်တို့ ဖော်ထုတ်ခဲ့ပါတယ်။

ဥပမာတွေဟာ ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့်ရှိပြီး ရာသီဥတုပူနွေးလာခြင်းဟာ တိရိစ္ဆာန်ပုံစံကို အခြေခံအပြောင်းအလဲတွေ ဖြစ်ပေါ်စေနိုင်တယ်လို့ အကြံပြုပါတယ်။

Allen’s rule ကို ထိန်းသိမ်းလိုက်နာခြင်း

တိရိစ္ဆာန်တွေဟာ သူတို့ရဲ့ ကိုယ်တွင်းအပူချိန်ကို ထိန်းညှိရန် ကိုယ်အင်္ဂါ အစိတ်အပိုင်းတွေကို သုံးတယ်လို့ သိကြပါတယ်။

ဥပမာ – အာဖရိကဆင်တွေဟာ နွေးထွေးတဲ့သွေးများကို သူတို့ရဲ့ နားရွက်ကြီးများသို့ စုပ်ပြီးနောက် အပူကို ပျံ့နှံ့စေရန် တဖျပ်ဖျပ်လှုပ်ခတ်ကြပါတယ်။

ငှက်တွေရဲ့နှုတ်သီးဟာလည်း ၎င်းတို့ ပူလာတဲ့ အခါ သွေးစီးဆင်းမှုကို နှုတ်သီးထဲသို့ လွှဲပြောင်းနိုင်တဲ့ အလားတူ လုပ်ဆောင်ချက်ကို လုပ် ဆောင်ပါတယ်။

ဒါဟာ ပူနွေးသောပတ်ဝန်းကျင်၌ ပိုကြီးတဲ့ အင်္ဂါအစိတ်အပိုင်းများအတွက် အားသာချက်တွေရှိတယ်လို့ ဆိုလိုပါတယ်။

အမှန်တော့ ၁၈၇၀ ခုနှစ်များလောက်က အမေရိကန်တိရိစ္ဆာန်ဗေဒပညာရှင် Joel Allen က အေးသောရာသီဥတုတွင် endotherms လို့လည်း ခေါ်တဲ့ သွေးနွေးတိရစ္ဆာန်များတွင် သေးငယ်တဲ့ အစိတ်အပိုင်းတွေရှိပြီး ပူနွေးတဲ့ ရာသီဥတုမှာ ရှိသူတွေက ပိုကြီးတဲ့အစိတ်အပိုင်းတွေရှိတတ်ပါတယ်လို့ မှတ်ချက်ပြုခဲ့ပါတယ်။

ထိုဉပမာဟာ ငှက်တွေနဲ့ နို့တိုက်သတ္တဝါများ လေ့လာမှုတွေက ထောက်ခံခဲ့ပြီးဖြစ်တဲ့ Allen’s rule လို့ ခေါ်တွင်လာကြပါတယ်။

Allen’s rule ကဲ့သို့ ဇီဝဉပမာဟာ ရာသီဥတုပူနွေးလာသည်နှင့်အမျှ တိရစ္ဆာန်တွေ ဘယ်လိုပြောင်းလဲလာမလဲဆိုတာကို ခန့်မှန်းရန် ကူညီနိုင်ပါတယ်။

ကျွန်တော်တို့ရဲ့ သုတေသနဟာ ရာသီဥတုပူနွေးလာခြင်းနဲ့ Allen’s rule တို့နှင့်အညီ လွန်ခဲ့သောရာစုနှစ်များအတွင်း တိရိစ္ဆာန်ပုံသဏ္ဍာန်ပြောင်းလဲခြင်း ဥပမာတွေကို ရှာဖွေရန် စီစဉ်ခဲ့ပါတယ်။

ဘယ်တိရစ္ဆာန်တွေက ပြောင်းလဲနေလဲ

ပုံသဏ္ဍာန်ပြောင်းလဲခြင်း ဥပမာတွေမှာ အထူးသဖြင့် နှုတ်သီးအရွယ်အစားတိုးလာတဲ့ ငှက်တွေပါဝင်တဲ့ ဥပမာအများစုကို မှတ်တမ်းတင်ထားကို ကျွန်တော်တို့ တွေ့ရှိရပါတယ်။

၎င်းတွင် သြစတေးလျ ကြက်တူရွေးမျိုးစိတ်များစွာ ပါဝင်ပါတယ်။

လေ့လာချက်များအရ အုပ်စုဖွဲ့ ကတ္တဝါငှက်တွေနဲ့ ဆုံပိုင်းအနီရောင်ရှိ ကြက်တူရွေးတွေရဲ့ နှုတ်သီးအရွယ်အစားဟာ ၁၈၇၁ ခုနှစ်မှစ၍ လေးရာခိုင်နှုန်းနဲ့ ဆယ်ရာခိုင်နှုန်းအကြား မြင့်တက်ခဲ့ပါတယ်။

နို့တိုက်သတ္တဝါတွေရဲ့ အင်္ဂါအစိတ်အပိုင်းတွေဟာလည်း အရွယ်အစားကြီးထွားလာပါတယ်။

ဥပမာအားဖြင့် မျက်နှာဖုံးကြွက်စုတ်တွင် အမြီးနှင့်ခြေထောက်အရှည်ဟာ ၁၉၅၀ မှစ၍ သိသိသာသာတိုးလာပါတယ်။

ဥပမာမျိုးစုံဟာ ကမ္ဘာ့နေရာအတော်များများတွင် ပုံသဏ္ဍာန်ပြောင်းလဲခြင်းဟာ ကွဲပြားတဲ့ အင်္ဂါအစိတ်အပိုင်းအမျိုးအစားတွေနဲ့ တိရစ္ဆာန်မျိုးစုံတွင် ဖြစ်ပေါ်နေတာကို ညွှန်ပြပါတယ်။

သို့သော် ဘယ်လိုတိရစ္ဆာန်အမျိုးအစားတွေမှာ အသက်ရောက်ဆုံးဖြစ်တာကို ဆုံးဖြတ်ရန် နောက်ထပ်လေ့လာမှုတွေ လိုအပ်ပါတယ်။

အင်္ဂါအစိတ်အပိုင်းတွေရဲ့ အခြားအသုံးပြုမှုများ

တိရိစ္ဆာန်တွေရဲ့အင်္ဂါအစိတ်အပိုင်းတွေကို ခန္ဓာကိုယ်အပူချိန်ကို ထိန်းညှိပေးတဲ့အတိုင်းအတာထက် အများကြီးပိုသုံးပါတယ်။

ဒါဟာ သိပ္ပံပညာရှင်တွေက တိရိစ္ဆာန်ပုံသဏ္ဍာန်ပြောင်းလဲမှုများကို ရှင်းပြနိုင်တဲ့ အခြားအကြောင်းအရင်းတွေကို အာရုံစိုက်နေတယ်လို့ ဆိုလိုပါတယ်။

ဥပမာ – Galapagos အလယ်ပိုင်းမြေပြင်ငှက်ပုတီးရဲ့ ပုံမှန်နှုတ်သီးအရွယ်အစားဟာ မိုးရွာသွန်းတာနဲ့ တုံ့ပြန်မှုအဖြစ် အစေ့အရွယ်အစားကို အချိန်နှင့်အမျှပြောင်းလဲသွားတာကို လေ့လာမှုတွေက ပြသခဲ့ပါတယ်။

ကျွန်တော်တို့ရဲ့ သုတေသနဟာ အပူချိန်ဟာ ဤငှက်ငယ်တွေရဲ့ နှုတ်သီးအရွယ်အစားပြောင်းလဲမှုအပေါ် သက်ရောက်မှုရှိမရှိ ဆုံးဖြတ်ရန် ယခင်စုဆောင်းထားတဲ့ အချက်အလက်တွေကို စစ်ဆေးခဲ့ပါတယ်။

ဤအချက်အလက်တွေဟာ မိုးရွာသွန်းမှုဟာ အစေ့အရွယ်အစား နှုတ်သီးအရွယ်ငှက်တွေ တိုးပွားလာတာကို ဆုံးဖြတ်ပေးတာကို ထင်ရှားစေပါတယ်။

ပူပြင်းခြောက်သွေ့သော နွေရာသီနောက်ပိုင်းတွင် နှုတ်သီးငယ်ငှက်လေးတွေ ရှင်သန်နိုင်မှု လျော့နည်းသွားပါတယ်။

ဒါပေမယ့် နှုတ်သီးသေးတဲ့ ငှက်တွေက ပိုပူတဲ့နွေရာသီမှာ ရှင်သန်နိုင်ခြေပိုနည်းတယ်ဆိုတာကို ရှင်းရှင်းလင်းလင်းတွေ့ခဲ့ပါတယ်။

မိုးရွာသွန်းမှုနဲ့အတူ ရှင်သန်မှုအပေါ် ဤသက်ရောက်မှုဟာ ပိုအားကောင်းတာကို လေ့လာတွေ့ရှိရပါတယ်။

ဒါဟာ အစာရှာခြင်း၊ နောက်ဆက်တွဲ အရွယ်အစားပြောင်းလဲခြင်းကဲ့သို့ အခြားအစိတ်အပိုင်းတွေကို အသုံးပြုခြင်းလို အပူချိန်ရဲ့ အခန်းကဏ္ဍဟာ အရေးကြီးတယ်လို့ ကျွန်တော်တို့ကို ပြောပါတယ်။

ကျွန်တော်တို့ရဲ့ သုတေသနဟာ ကျွန်တော်တို့ကို Allen’s rule ကို လိုက်နာတဲ့သူတွေဟာ အပူချိန်တိုးလာမှုကြောင့် ဘယ်မျိုးစိတ်က အင်္ဂါအရွယ်အစားကို ပြောင်းလဲနိုင်ခြေရှိတယ်ဆိုတာကို ခန့်မှန်းချက်အချို့ လုပ်နိုင်ပါတယ်လို့ အကြုံပြုပါတယ်။

၎င်းတို့တွင် ဆုံးဖြတ်ချက်မချရသေးတဲ့ အချို့အချက်တွေနဲ့အတူ စတာလင်ဆက်ရက်၊ သီချင်းစာငှက်တွေနဲ့ တောင်အမေရိကမှ gracile opossums ကဲ့သို့ ပင်လယ်ငှက်တွေနဲ့ နို့တိုက်သတ္တဝါငယ်များပါဝင်ပါတယ်။

ပုံစံအရွယ်အစားပြောင်းလဲခြင်းကိစ္စဟာ ဘာကြောင့် အရေးကြီးတာလဲ

ကျွန်တော်တို့ရဲ့ သုတေသနဟာ ရာသီဥတုပြောင်းလဲခြင်းကို တောရိုင်းတိရစ္ဆာန်တွေ ဘယ်လိုတုံ့ပြန်မလဲဆိုတာကို သိပ္ပံနည်းကျနားလည်မှုအတွက် အထောက်အကူပြုပါတယ်။

ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုရဲ့ သက်ရောက်မှုတွေကို ခန့်မှန်းရန် ကျွန်တော်တို့ရဲ့ စွမ်းရည်ကို တိုးတက်စေတဲ့အပြင်၊ ဘယ်မျိုးစိတ်တွေဟာ အင်အားအနည်းဆုံးဖြစ်ပြီး ထိန်းသိမ်းရေးဦးစားပေးလိုအပ်သလဲဆိုတာကို ကျွန်တော်တို့ကို ဖော်ထုတ်နိုင်စေခဲ့ပါတယ်။

လွန်ခဲ့တဲ့လက ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုဆိုင်ရာအစိုးရအဖွဲ့မှ အစီရင်ခံစာဟာ ကမ္ဘာကြီးပူနွေးလာမှုကို ကာကွယ်ရန် ကျွန်တော်တို့တွင် အချိန်အနည်းငယ်သာရှိတယ်လို့ အသိပေးနေပါတယ်။

ကျွန်တော်တို့ရဲ့ သုတေသနပြုချက်အရ တိရစ္ဆာန်အချို့ဟာ ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုနဲ့ လိုက်လျောညီထွေစွာနေသော်လည်း အများစုကမူ ထိုသို့မလုပ်နိုင်တာကို ပြသနေပါတယ်။

ဥပမာအားဖြင့် အချို့ငှက်တွေက သူတို့ရဲ့နှုတ်သီးပုံစံကို မပြောင်းလဲနိုင်ဘူးလို့ဆိုလိုတဲ့ ပုံမှန်အရွယ်အစားတစ်မျိုးမျိုးကို ထိန်းသိမ်းရန် လိုအပ်ကောင်းလိုအပ်နေလိမ့်မယ်။

အခြားတိရိစ္ဆာန်တွေက အချိန်နဲ့တပြေးညီ မပြောင်းလဲနိုင်ပါဘူး။

ထို့ကြောင့် ရာသီဥတုပြောင်းလဲခြင်းအား တောရိုင်းတိရစ္ဆာန်တွေက ဘယ်လိုတုံ့ပြန်မလဲဆိုတာကို ခန့်မှန်းရန် အရေးကြီးသော်လည်း အနာဂတ်တွင် မျိုးစိတ်များကို ကာကွယ်ရန် အကောင်းဆုံးနည်းလမ်းမှာ ဖန်လုံအိမ်ဓာတ်ငွေ့ထုတ်လွှတ်မှုကို သိသိသာသာလျှော့ချရန်နဲ့ ကမ္ဘာကြီးပူနွေးလာမှုကို တတ်နိုင်သမျှကာကွယ်ရန်ဖြစ်ပါတယ်။

ရေးသားသူ – Lily (Knowledgeworms team)

Knowledgeworms Copyright © 2021 ကူးယူ ဖော်ပြခွင့် လုံးဝ ခွင့်မပြုပါ။